Ellen de Visser −25/11/11, 08:55

Nederlandse onderzoekers hebben in het laboratorium een zo'n dodelijk griepvirus weten te creëren dat nu wordt uitgezocht of publicatie van de onderzoeksgegevens wel wenselijk is. Amerikaanse deskundigen vrezen dat daardoor gedetailleerde informatie in verkeerde handen terechtkomt en terroristen het virus als biologisch wapen zullen inzetten.

Het laboratoriumonderzoek werd opmerkelijk genoeg uitgevoerd op verzoek van de Amerikaanse gezondheidsautoriteit NIH. Ron Fouchier, hoogleraar virologie aan het Rotterdamse Erasmus MC, slaagde erin om een zeer besmettelijke variant te maken van het vogelgriepvirus H5N1. H5N1 komt voor bij vogels maar het geluk wil dat het virus nauwelijks van dier op mens overspringt. Als dat wel gebeurt, is dat voor mensen vaak fataal. Wereldwijd zijn ruim vijfhonderd mensen aan de vogelgriep overleden, onder wie een Nederlandse dierenarts.

Zeer besmettelijke variant

Fouchier kreeg de opdracht om uit te zoeken of het H5N1-virus een pandemie kan veroorzaken. Veel wetenschappers zijn daar sceptisch over, maar Fouchier toont met zijn onderzoek hun ongelijk aan: slechts een paar mutaties in het virus-dna, die ook op natuurlijke wijze kunnen ontstaan, veranderen H5N1 in een zeer besmettelijke variant.

De hoogleraar deed zijn onderzoek bij fretten, waarvan het immuunsysteem zo op mensen lijkt dat ze gelden als ziektemodel voor griepstudies. Het laboratorium was streng beveiligd. Een Japanse onderzoeker, die dezelfde opdracht kreeg, blijkt dezelfde resultaten te hebben gevonden.

Fouchier heeft een artikel over zijn bevindingen aangeboden aan het vakblad Science. Het blad heeft het Amerikaanse adviesorgaan voor bioveiligheid gevraagd de details van de studie te beoordelen. Het orgaan adviseert de Amerikaanse overheid over onderzoek dat in potentie bedreigend is voor de publieke gezondheid of de openbare veiligheid. Fouchier wil niet reageren omdat hij de uitspraak van de deskundigen niet wil beïnvloeden. Ook het Japanse onderzoek wordt bestudeerd.

Grenzen aan wetenschappelijke vrijheid

De controversiële studies hebben onder wetenschappers geleid tot een debat over de grenzen aan de wetenschappelijke vrijheid. De studies zijn van groot belang, omdat ze aantonen dat niet te lichtzinnig mag worden gedacht over het vogelgriepvirus. Ook voor het testen van vaccins is de informatie relevant. Maar sinds de aanslagen van 11 september is de angst voor bioterrorisme zo groot dat die vrijheid onder vuur ligt.

Bron: Volkskrant.nl